ఆకలి తీర్చని ఏఐ

• ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఎవరికోసం?
• భారత దేశంలో 30 కోట్ల జనాభా దరిద్రులే
• ఆకలి తీర్చని ఆధునిక పరిజ్ఞానం

సహనం వందే, హైదరాబాద్:

సాంకేతిక విప్లవం ఈ శతాబ్దాన్ని అబ్బురపరుస్తోంది. కృత్రిమ మేధస్సు (ఏఐ) జీవితాలను మార్చేస్తోంది. అంతరిక్ష యాత్రలు సామాన్యమవుతున్నాయి. గంటల ప్రయాణాలు నిమిషాల్లో సాధ్యమవుతున్నాయి. వైద్యం, రవాణా, సమాచార రంగాల్లో సైన్స్ అనూహ్యమైన పురోగతిని సాధిస్తోంది. కానీ ఈ అద్భుతమైన సాంకేతికత ఉన్నా, భారతదేశంలో కోట్లాది మంది ఆకలి కేకలతో అలమటిస్తున్నారు. ఈ ఆకలి కేకల్లో 90 శాతం ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ వంటి బహుజనులే ఉన్నారు. ఏఐ వంటి సాంకేతికత ఈ బహుజనుల జీవితాలను మార్చలేకపోతున్నాయి. ఉద్యోగాలు కోల్పోతున్న ఈ కాలంలో సైన్స్ గొప్పతనం ఏమిటి?

సైన్స్ అభివృద్ధి చెందుతుంది కానీ…
సైన్స్ మానవాళికి సుఖవంతమైన జీవితాన్ని అందించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కానీ ఈ లక్ష్యం బహుజనులకు ఎందుకు అందని ద్రాక్షగా మిగిలిపోతోంది? భారతదేశంలో 2023 నివేదికల ప్రకారం 22% జనాభా (సుమారు 30 కోట్ల మంది) అత్యంత పేదరికంలో ఉన్నారు. వీరిలో 90 శాతం ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ సామాజిక వర్గాల నుంచి వచ్చినవారే. గ్లోబల్ హంగర్ ఇండెక్స్-2024లో భారత్ 105వ స్థానంలో నిలిచింది. ఇది తీవ్ర ఆకలి సమస్యను సూచిస్తుంది. దేశంలో 35% పిల్లలు పౌష్టికాహార లోపంతో బాధపడుతున్నారు, వీరిలో అత్యధికులు బహుజన కుటుంబాల నుంచి వచ్చినవారే. ఈ దుస్థితిలో ఏఐ, ఆటోమేషన్ వంటి సాంకేతికతలు ధనవంతులకు విలాసాలను అందిస్తుంటే, బహుజనులు ఒక్క పూట భోజనం కోసం అలమటిస్తున్నారు.

నిరుద్యోగం పెరుగుతుంది…
ఇంటర్నేషనల్ లేబర్ ఆర్గనైజేషన్ (ఐఎల్‌ఓ) 2024 నివేదిక ప్రకారం, భారత్‌లో నిరుద్యోగ రేటు 4.7%గా ఉంది, కానీ యువతలో (15-29 ఏళ్లు) నిరుద్యోగం 17%కి పైగా ఉంది. ఈ నిరుద్యోగుల్లో అత్యధికులు ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ సముదాయాల నుంచి వచ్చినవారే. రిటైల్, మాన్యుఫాక్చరింగ్, కాల్ సెంటర్ వంటి రంగాల్లో ఆటోమేషన్ వల్ల లక్షలాది చిన్నపాటి ఉద్యోగాలు కనుమరుగవుతున్నాయి, ఇవి ఎక్కువగా బహుజనులు ఆశ్రయించే ఉద్యోగాలు. ఒకప్పుడు పదిమంది చేసే పనిని ఇప్పుడు ఒక యంత్రం లేదా ఏఐ సాఫ్ట్‌వేర్ చేస్తోంది. ఈ పరిణామం ఉత్పత్తిని పెంచినప్పటికీ, బహుజన కార్మికుల జీవనోపాధిని ప్రశ్నార్థకం చేస్తోంది. “సాంకేతికత బహుజనుల జీవితాలను మెరుగుపరచకపోతే, దాని గొప్పతనం ఏమిటి? ఇది కేవలం ఉన్నత వర్గాల సౌకర్యం కోసమేనా?” అని సామాజిక న్యాయ కార్యకర్త డాక్టర్ రమేష్ బాబు ప్రశ్నిస్తున్నారు.

పని గంటలను తగ్గించి…
సైన్స్ గొప్పతనం ఏఐ వంటి సాంకేతికతలు బహుజనుల జీవితాలను ఎలా మార్చగలవో చూపించాలి. పని గంటలను తగ్గించి, శ్రమను సులభతరం చేసి, అందరికీ ఉద్యోగ అవకాశాలను కల్పించాలి. ఒక ఫ్యాక్టరీలో ఏఐ వల్ల పదిమంది స్థానంలో ఒక్కడు పనిచేయగలిగితే, ఆ పదిమంది బహుజన కార్మికుల ఉద్యోగాలను నిలుపుకుని, వారి పని గంటలను 8 నుంచి 4 గంటలకు తగ్గించి, ఉత్పత్తిని పెంచాలి. లాభాలను కొంత తగ్గించుకుని, కార్మికులకు మెరుగైన జీతాలు, జీవన ప్రమాణాలు అందించాలి. కానీ భారతదేశంలో కార్పొరేట్ సంస్థలు లాభాపేక్షతో ఏఐని ఉపయోగిస్తున్నాయి, బహుజన కార్మికులను తొలగిస్తున్నాయి. ఈ విధానాన్ని మేధావులు “టెక్నో-దోపిడీ”గా విమర్శిస్తున్నారు. “ఏఐ వల్ల ఉద్యోగాలు పోతాయని విషప్రచారం చేయడం, బహుజన కార్మికులను బలిపశువులుగా చేసే కుట్రలో భాగమే,” అని సామాజిక శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ సుధీర్ రావు ఆరోపిస్తున్నారు.

భారతదేశంలో సాంకేతిక అభివృద్ధి…
సాంకేతిక అభివృద్ధి అసమానతలను మరింత పెంచుతోంది. 2024లో భారత ఐటీ రంగం 250 బిలియన్ డాలర్ల ఆదాయాన్ని ఆర్జించింది. కానీ ఈ లాభాలు కొద్దిమంది ఉన్నత వర్గాలకు మాత్రమే చేరాయి. దేశంలో 60% జనాభా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తుంది, వీరిలో అత్యధికులు బహుజనులు. కానీ వారికి డిజిటల్ సాంకేతికతలు, ఇంటర్నెట్ సదుపాయాలు అందుబాటులో లేవు. ఇండియా డిజిటల్ డివైడ్ రిపోర్ట్-2024 ప్రకారం గ్రామీణ భారత్‌లో కేవలం 30% మందికి ఇంటర్నెట్ యాక్సెస్ ఉంది. ఇందులో ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ సముదాయాలకు చెందినవారి వాటా మరింత తక్కువ. ఈ డిజిటల్ అంతరం బహుజనులను సాంకేతిక ప్రయోజనాల నుంచి దూరం చేస్తోంది, వారు కొత్త నైపుణ్యాలు నేర్చుకోలేక ఉద్యోగ అవకాశాలను కోల్పోతున్నారు.

సాంకేతికత బహుజనుల ఆకలిని తీర్చగలదా? సిద్ధాంతపరంగా ఇది సాధ్యమే. ఏఐ ఆధారిత వ్యవసాయ సాంకేతికతలు పంట ఉత్పత్తిని 20-30% పెంచగలవని భారత వ్యవసాయ పరిశోధన సంస్థ అంచనా వేసింది. కానీ ఈ సాంకేతికతలు ఎక్కువగా పెద్ద రైతులకు, కార్పొరేట్ వ్యవసాయ సంస్థలకు అందుబాటులో ఉన్నాయి. భారతదేశంలో 86% రైతులు చిన్న, సన్నకారు రైతులు. వీరిలో అత్యధికులు ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ సముదాయాల నుంచి వచ్చినవారు. వారికి డ్రోన్‌లు, సెన్సార్‌లు వంటి సాంకేతికతలు అందని ద్రాక్షగా మిగిలిపోతున్నాయి. ఫలితంగా వ్యవసాయ రంగంలో బహుజనుల ఆకలి, పేదరికం తగ్గడం లేదు. “సాంకేతికత బహుజన రైతులకు చేరకపోతే, ఆహార భద్రత గురించి మాట్లాడడం వృథా,” అని వ్యవసాయ నిపుణుడు డాక్టర్ కె. నాగేశ్వర్ హెచ్చరిస్తున్నారు.