భారతీయ సంస్కృతిలో పండుగలకు విశిష్ట స్థానం ఉంది. ప్రతి పండుగ ఒక ప్రత్యేకమైన సందేశాన్ని, ఒక తాత్విక బోధనను అందిస్తుంది. వాటిలో అత్యంత ప్రాముఖ్యమైనది వినాయక చవితి. భాద్రపద శుద్ధ చవితి నాడు గణనాథుడిని ఆరాధించడం అనాది కాలం నుండి వస్తున్న సనాతన సంప్రదాయం. విఘ్ననాయకుడు, విద్యాదాయకుడు, ఐశ్వర్యప్రదాత అయిన గణపతిని పూజించడం ద్వారా జీవితంలో ఆనందం, శాంతి, సౌఖ్యం కలుగుతాయని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం.
గణపతి రూపంలోనే ఎన్నో బోధనలు!
వినాయకుడు గజాననుడు, విఘ్నేశ్వరుడు, గణాధిపతి, సిద్ధివినాయకుడు వంటి అనేక నామాలతో ప్రసిద్ధి చెందాడు. ఏ శుభకార్యం ప్రారంభించినా మొదటగా ఆయనను పూజించడం మన సంప్రదాయం. ‘వక్రతుండ మహాకాయ’ అనే శ్లోకం పఠిస్తే మానసిక ప్రశాంతత లభించి కార్యసాధనలో విజయం లభిస్తుందని శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి. గణపతి రూపం అంతా ఒక తాత్విక బోధన. ఏనుగు తల జ్ఞానానికి, పెద్ద చెవులు వినయానికి, పొట్ట సహనానికి ప్రతీక. ఈ రూపం మనకు జీవితంలో ఎదురయ్యే ప్రతిబంధకాలను శాంతంగా, ధైర్యంగా అధిగమించమని బోధిస్తుంది.
భక్తి పారవశ్యంలో సామూహిక పూజలు…
వినాయక చవితి రోజు ప్రజలు మట్టితో చేసిన విగ్రహాలను ప్రతిష్టించి భక్తి శ్రద్ధలతో పూజిస్తారు. సుగంధ ద్రవ్యాలు, పూలు, ఆకులు, పండ్లు, ప్రత్యేకించి ఉండ్రాళ్లు వంటి నైవేద్యాలను సమర్పిస్తారు. ఇంట్లో చిన్న విగ్రహం పెట్టినా, కాలనీలు, వీధుల్లో పెద్ద పెద్ద విగ్రహాలు ప్రతిష్టించినా భక్తి మాత్రం ఒక్కటే. కుటుంబ సభ్యులంతా, స్నేహితులంతా కలిసి చేసే ఈ పూజలు సమాజంలో ఐక్యత, ఆనందాన్ని ప్రతిఫలిస్తాయి.
సాంస్కృతిక, సామాజిక ఐక్యతకు పండుగ…
వినాయక పూజ కేవలం ఒక ధార్మిక వేడుక మాత్రమే కాదు, అది సామాజిక స్ఫూర్తి, సాంస్కృతిక ఐక్యతకు చిహ్నం. లోకమాన్య బాలగంగాధర్ తిలక్ స్వాతంత్ర్య పోరాట సమయంలో దీనిని సామూహికంగా ప్రారంభించి, ప్రజల్లో జాతీయ స్ఫూర్తిని నింపారు. అప్పటినుండి ఈ పండుగ ఒక సామాజిక వేడుకగా మారింది. వీధి వీధికి గణనాథ విగ్రహాలు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు, హరిదాసుల బృందాలు, భజనలు ఈ పండుగకు మరింత వైభవాన్ని తీసుకొస్తాయి.
పర్యావరణ పరిరక్షణలో గణపతి
ఇటీవలి కాలంలో పర్యావరణ పరిరక్షణపై ప్రజల్లో అవగాహన పెరిగింది. రసాయనాలతో తయారైన విగ్రహాలు నదులు, చెరువులను కలుషితం చేస్తాయని తెలిసి, సహజమైన మట్టితో, ఆవు పేడతో చేసిన విగ్రహాలను ప్రతిష్టించడం ఎక్కువైంది. ఇది వినాయక పూజలో వచ్చిన ఒక మంచి పరిణామం. ఇది మన సంస్కృతిని, ప్రకృతిని కూడా కాపాడుకునే దిశలో ఒక మంచి ముందడుగు. వినాయకుడిని స్మరించుకొని జీవితంలో ధైర్యాన్ని, శాంతిని పొందాలని భక్తులు కోరుకుంటున్నారు.
– సుకన్యారెడ్డి
