పుచ్చలపల్లి ‘నిరాడంబ’రయ్య

• కమ్యూనిస్టు ఉద్యమంలో ఒక శిఖరం
• సామాజిక న్యాయం కోసం ‘రెడ్డి’ తొలగింపు
• ప్రజాసేవకు అంకితమైన జీవితం ఆదర్శం
• నేడు మహా నేత వర్ధంతి…

సహనం వందే, హైదరాబాద్:

పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య… ఒక పేరు కాదు, ఒక తరం ఆదర్శం. కమ్యూనిస్టు ఉద్యమంలో ఆయన ఒక శిఖరం. సామాన్యుల కోసం తన జీవితాన్ని అర్పించిన యోధుడు. నిరాడంబర జీవనశైలితో గాంధీజీని తలపించిన నాయకుడు. సీపీఎం ప్రధాన కార్యదర్శిగా, పార్లమెంటులో ప్రతిపక్ష నాయకుడిగా, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కమ్యూనిస్టు ఉద్యమాన్ని నిర్మించిన ఆయన జీవితం నేటికీ స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంది.

బాల్యం నుండి స్వాతంత్ర్య పోరాటం వైపు…
1913 మే 1న నెల్లూరు జిల్లా అలగనిపాడులో ఒక సంపన్న కుటుంబంలో జన్మించారు. కళాశాల విద్యార్థిగా ఉన్నప్పుడే 1930లో గాంధీ పిలుపునిచ్చిన సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమంలో పాల్గొని జైలు జీవితం గడిపారు. జైలులో ఉన్న సమయంలో దళిత నాయకులు, కమ్యూనిస్టు భావజాలంతో ఏర్పడిన పరిచయం ఆయన జీవిత గమనాన్ని మార్చేసింది. అమీర్ హైదర్ ఖాన్ స్ఫూర్తితో కమ్యూనిస్టు పార్టీలో చేరి రహస్యంగా పనిచేశారు. ఆ తర్వాత కాంగ్రెస్ సోషలిస్టు పార్టీలో దినకర్ మెహతా, ఇ.ఎం.ఎస్. నంబూద్రిపాద్ వంటి వారితో కలిసి పనిచేశారు. 1936లో అఖిల భారత కిసాన్ సభ స్థాపనలో ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు.

కమ్యూనిస్టు ఉద్యమంలో అగ్రగామి…
1943లో బొంబాయిలో జరిగిన సీపీఐ మహాసభలో కేంద్ర కమిటీ సభ్యుడిగా ఎన్నికైన సుందరయ్య ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కమ్యూనిస్టు ఉద్యమానికి ఊపిరిపోశారు. 1952లో మద్రాసు నుంచి రాజ్యసభకు ఎన్నికయ్యారు. ఆ తర్వాత 1955-1967, 1978-1983 మధ్య రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యుడిగా ప్రజలకు సేవలందించారు. 1976 వరకు సీపీఎం ప్రధాన కార్యదర్శిగా కొనసాగిన ఆయన, ఎమర్జెన్సీ సమయంలో పార్టీలోని కొన్ని విధానాలను వ్యతిరేకిస్తూ పదవులకు రాజీనామా చేశారు. తెలంగాణ రైతాంగ సాయుధ పోరాటంలో ఆయన పోషించిన పాత్ర ఎన్నటికీ మరువలేనిది. ఆయన రచించిన తెలంగాణ సాయుధ పోరాటం – గుణపాఠాలు, విశాలాంధ్రలో ప్రజారాజ్యం వంటి పుస్తకాలు ఆయన ఆలోచనలకు అద్దం పడతాయి. ఆయన భార్య లీలా సుందరయ్య కూడా కమ్యూనిస్టు ఉద్యమంలో తనదైన ముద్ర వేశారు.

నిరాడంబర జీవనశైలికి ప్రతిరూపం…
సుందరయ్య జీవితం నిరాడంబరతకు ఒక ఉదాహరణ. ఆయన పార్లమెంటులో ప్రధాన ప్రతిపక్ష నాయకుడిగా ఉన్నప్పటికీ సైకిల్‌పై వెళ్లడం ఆయనలోని స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది. కార్యకర్తలు కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడు వారికి అండగా నిలవడం, ఆర్థికంగా, నైతికంగా సాయం చేయడం ఆయన గొప్ప మనసుకు నిదర్శనం. సత్యం, క్రమశిక్షణ ఆయన నమ్మిన సిద్ధాంతాలు. అంతేకాదు సమాజంలో కుల వ్యవస్థను నిర్మూలించాలని బలంగా నమ్మిన ఆయన, తన పేరులోని ‘రెడ్డి’ అనే కుల గుర్తింపును తొలగించుకున్నారు. ఇది ఆయనకు సామాజిక న్యాయం పట్ల ఉన్న నిబద్ధతను చాటుతుంది.

నేడు కనిపించని అలాంటి నాయకులు…
సుందరయ్య ఆదర్శాలు నేటి కమ్యూనిస్టు కార్యకర్తలకు, నాయకులకు స్ఫూర్తినిస్తున్నప్పటికీ, వాటిని పూర్తిగా అనుసరించడంలో కొన్ని లోపాలు కనిపిస్తున్నాయి. ఆయన నిరాడంబరత, కుల వ్యతిరేకత, ప్రజలతో మమేకం కావడం వంటి లక్షణాలు కొందరు నాయకుల్లో ఉన్నప్పటికీ, నేటి రాజకీయాల్లో కుల రాజకీయాలు పెరగడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. సుందరయ్య కులాన్ని వ్యతిరేకిస్తే, నేటి కొందరు నాయకులు రాజకీయ లబ్ధి కోసం కులాలను వాడుకోవడం విమర్శలకు దారితీస్తోంది. అలాగే ఆయన చూపిన క్రమశిక్షణ, ప్రజల కోసం నిరంతర పోరాటం నేటి రాజకీయాల్లో కొంత వెనుకబడినట్లు కనిపిస్తోంది. కొందరు నాయకులు సుందరయ్య ఆదర్శాలను పాటిస్తున్నప్పటికీ, అధికారం కోసం రాజీ పడటం, విలాసవంతమైన జీవితం గడపడం వంటివి ఆయన ఆశయాలకు విరుద్ధంగా ఉన్నాయి.

సుందరయ్య స్మృతి చిహ్నాలు
సుందరయ్య మరణానంతరం ఆయన జ్ఞాపకార్థం 1988లో హైదరాబాద్‌లో సుందరయ్య విజ్ఞాన కేంద్రం స్థాపించారు. ఇది వామపక్ష భావజాలానికి సంబంధించిన పుస్తకాలకు నిలయంగా ఉంది. ఆయన పేరుతో గ్రంథాలయం, ఆడిటోరియం, పార్కు ఏర్పాటు చేయడం ఆయన సేవలకు గుర్తింపుగా నిలుస్తాయి.

స్ఫూర్తినిచ్చే జీవితం…
పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య జీవితం సామాన్యుల కోసం అంకితమైనది. ఆయన నిరాడంబరత, సమానత్వం కోసం చేసిన పోరాటం ఎప్పటికీ ఆదర్శంగా నిలుస్తుంది. ఆయన జీవితం నేటి నాయకులకు, ప్రజలకు ఒక గొప్ప స్ఫూర్తి. నిజాయితీ, నిబద్ధతతో ప్రజాసేవ చేయడమే ఆయనకు నిజమైన నివాళి.