టెర్రరిస్టుగా డాక్టర్

• ఎట్టకేలకు భారత్‌కు 26/11 ముంబై మారణహోమ సూత్రధారి రాణా
• అప్పగించిన అమెరికా… ఇండియాకి తీసుకువచ్చిన ఎన్ఐఏ
• అమెరికా కోర్టుల్లో దయాన్ న్యాయపోరాటం

సహనం వందే, న్యూఢిల్లీ:
వైద్య వృత్తిని అభ్యసించి ప్రాణాలు కాపాడాల్సిన ఒక డాక్టర్ ఉగ్రవాదిగా మారడం ఎంతటి విషాదమో కదా! 2008 ముంబై ఉగ్రదాడి కేసులో కీలక నిందితుడైన తహవూర్ హుస్సేన్ రాణా అటువంటి నేపథ్యం కలిగినవాడే. పాకిస్తాన్‌లో వైద్య విద్య అభ్యసించిన ఈ కెనడియన్ పౌరుడు, దాదాపు పదేళ్లపాటు సాగిన న్యాయ పోరాటం తర్వాత ఎట్టకేలకు భారత్‌కు చేరుకున్నాడు. గురువారం మధ్యాహ్నం ఢిల్లీ విమానాశ్రయంలో భారత అధికారులు రాణాను తమ ఆధీనంలోకి తీసుకున్నారు. 64 ఏళ్ల రాణా తన చిన్ననాటి స్నేహితుడు, మరో ఉగ్రవాది డేవిడ్ కోల్‌మన్ హెడ్లీతో కలిసి లష్కర్-ఎ-తాయిబా ఉగ్రవాదులు దాడి చేసిన ప్రాంతాల గురించి సమాచారం అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాడని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. ఈ దారుణమైన దాడుల్లో 166 మంది అమాయక ప్రజలు ప్రాణాలు కోల్పోగా, అందులో ఆరుగురు అమెరికన్ పౌరులు కూడా ఉన్నారు. దాదాపు మూడు రోజుల పాటు ముంబై నగరం ఉగ్రవాదుల రక్తదాహానికి బలైంది.

వైద్యుడు నుంచి ఉగ్రవాదిగా రాణా ప్రస్థానం…
పాకిస్తాన్‌లో జన్మించిన తహవూర్ రాణా వైద్య విద్యను అభ్యసించాడు. కొంతకాలం పాకిస్తాన్ ఆర్మీ మెడికల్ కార్ప్స్‌లో కెప్టెన్‌గా కూడా పనిచేశాడు. ఆ తర్వాత కెనడాకు వలస వెళ్లి అక్కడి పౌరసత్వం పొందాడు. అమెరికాలోని చికాగోలో స్థిరపడిన రాణా… ఫస్ట్ వరల్డ్ ఇమ్మిగ్రేషన్ సర్వీసెస్ పేరుతో ఒక సంస్థను నడిపాడు. ముంబై దాడులకు ముందు డేవిడ్ హెడ్లీకి ముంబైలో కార్యాలయం ఏర్పాటు చేయడంలో రాణా సహాయం చేయడమే కాకుండా, దాడికి సంబంధించిన కీలక సమాచారాన్ని హెడ్లీ ద్వారా ఉగ్రవాదులకు చేరవేశాడని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. ఒక వైద్యుడు ఉగ్రవాదానికి సహకరించడం అప్పట్లో పెను సంచలనం సృష్టించింది.

అప్పగింతకు 14 ఏళ్ల నిరీక్షణ…
2009లో డేవిడ్ హెడ్లీ అరెస్టు తర్వాత రాణాను అమెరికా పోలీసులు అదుపులోకి తీసుకున్నారు. 2011లో చికాగో కోర్టులో జరిగిన విచారణలో, రాణా లష్కర్-ఎ-తాయిబాకు సాయం అందించినట్లు రుజువైంది. దీంతో అతనికి 14 ఏళ్ల జైలు శిక్ష విధించారు. 2020లో కోవిడ్-19 కారణంగా అనారోగ్యంతో ఉన్న రాణాను మానవతా దృక్పథంతో విడుదల చేసినప్పటికీ, భారత్ మాత్రం అతన్ని తమకు అప్పగించాలని పట్టుబట్టింది. 2019లోనే రాణా అప్పగింత కోసం అమెరికాకు దౌత్యపరమైన విజ్ఞప్తి చేసింది. సుదీర్ఘ న్యాయ పోరాటం తర్వాత అమెరికా సుప్రీం కోర్టు 2023లో భారత్ అభ్యర్థనను ఆమోదించింది. చివరి ప్రయత్నంగా రాణా పెట్టుకున్న స్టే అభ్యర్థనను కూడా తిరస్కరించడంతో ఈనెల 8వ తేదీన ఎన్‌ఐఏ బృందం అతన్ని తమ ఆధీనంలోకి తీసుకుంది.

భారత్‌లో విచారణ…
ఢిల్లీ విమానాశ్రయంలో దిగిన రాణాను నేరుగా ఎన్‌ఐఏ ప్రత్యేక కోర్టు ముందు హాజరు పరిచారు. అతని ఇమెయిల్‌లు, ప్రయాణ వివరాలు, ఇతర డిజిటల్ సాక్ష్యాలతో అతన్ని ప్రశ్నించనున్నారు. రాణా విచారణలో లష్కర్-ఎ-తాయిబా, పాకిస్తాన్ సైన్యం-గూఢచార సంస్థల మధ్య ఉన్న రహస్య సంబంధాల గురించి మరిన్ని విషయాలు వెలుగులోకి వచ్చే అవకాశం ఉందని భావిస్తున్నారు. రాణాను ఢిల్లీలోని తిహార్ జైలులో అత్యంత భద్రత కలిగిన ప్రత్యేక గదిలో ఉంచేందుకు ఏర్పాట్లు జరుగుతున్నాయి.

ఈ పరిణామం ఎందుకు కీలకం?
రాణా అప్పగింత 26/11 కేసులో ఒక పెద్ద ముందడుగు. ఈ దాడుల్లో ప్రాణాలతో పట్టుబడిన ఏకైక ఉగ్రవాది అజ్మల్ కసబ్‌ను 2012లో ఉరితీసినప్పటికీ, ఈ దాడి వెనుక ఉన్న సూత్రధారులను ఇంకా శిక్షించలేదు. రాణా విచారణ ద్వారా ఈ కేసులో మిగిలిన చిక్కుముడులు వీడతాయని, దాడికి కుట్ర పన్నిన వారి గురించి మరింత సమాచారం తెలుస్తుందని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.

అమెరికా కోర్టుల్లో దయాన్ న్యాయపోరాటం…
2008 ముంబై ఉగ్రదాడి కేసులో కీలక నిందితుడైన తహవూర్ రాణాను ఎట్టకేలకు అమెరికా నుండి భారత్‌కు తీసుకొచ్చారు. ఈ పరిణామంతో ఈ కేసులో భారత్ తరపున న్యాయపోరాటానికి ముందుండి నడిపించిన సీనియర్ న్యాయవాది దయాన్ కృష్ణన్ పేరు ఇప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశంగా మారింది. అమెరికా కోర్టుల్లో సుదీర్ఘంగా వాదించి రాణాను అప్పగించేలా కృషి చేసిన ఈ ప్రముఖ న్యాయవాది, ఇకపై ఢిల్లీలోని జాతీయ దర్యాప్తు సంస్థ (ఎన్‌ఐఏ) తరపున ప్రాసిక్యూషన్‌ను సమర్థవంతంగా నడిపించనున్నారు. దయాన్ కృష్ణన్… అమెరికా కోర్టుల్లో భారత వాదనలను బలంగా వినిపించడంలో కీలక పాత్ర పోషించి, ఈ చారిత్రాత్మక విజయాన్ని అందించారు.